Zrozumienie Kontrowersyjnej Historii Goralenvolku: Przewodnik
Książka „Goralenvolk. Historia zdrady” autorstwa Wojciecha Szatkowskiego odsłania jedną z najbardziej kontrowersyjnych i bolesnych stron historii Polski podczas II Wojny Światowej. Poniżej przedstawiamy kluczowe aspekty tej historii, aby lepiej zrozumieć ten trudny i emocjonujący temat.
Co to jest Goralenvolk?
Goralenvolk był projektem nazistowskim, którego celem było wyodrębnienie górali z narodu polskiego i przedstawienie ich jako odrębny naród o rzekomym pochodzeniu germańskim. Ta koncepcja była częścią szerszej strategii Niemiec, mającej na celu podzielenie i osłabienie polskiego społeczeństwa.
Geneza i Rozwój
Pomysł Goralenvolku zaczął kiełkować już w połowie lat 30. XX wieku, a nasilił się po 1938 roku. Kluczową rolę w jego rozwoju odegrali Niemcy, szczególnie Witalis Wieder, który budował sieć kontaktów wśród górali, wykorzystując ich ambicje i trudną sytuację materialną. Wacław Krzeptowski, znany jako „książę góralski”, został wybrany na lidera tego ruchu ze względu na jego popularność i ambicję.
Praktyczne Realizowanie Idei
W listopadzie 1939 roku, Krzeptowski wraz z grupą górali złożył hołd gubernatorowi Hansowi Frankowi na Wawelu, co zostało wykorzystane w niemieckiej propagandzie. Goralenvolk prowadził akcję wydawania specjalnych kenkart „G”, które miały zapewnić przywileje, takie jak dodatkowe przydziały żywności. Mimo to, wielu górali było przymuszanych do wstąpienia do Goralenvolku pod groźbą wywozu do obozów koncentracyjnych lub konfiskaty majątków.
Skala i Opór
Szacuje się, że około 27 tysięcy Podhalan, co stanowiło 18% ludności regionu, zadeklarowało przynależność do Goralenvolku. Jednak większość ludności Podhala opierała się tym działaniom i żądała wydania polskich kenkart. Goralenvolk był aktywnie zwalczany przez polski ruch oporu, w tym przez Konfederację Tatrzańską, która postawiła sobie za cel likwidację tej organizacji.
Konsekwencje
W styczniu 1945 roku, Wacław Krzeptowski, przywódca Goralenvolku, został powieszony przez partyzantów z Armii Krajowej. Po wojnie, pozostali działacze Goralisches Komitee zostali skazani na kary więzienia od 3 do 15 lat. Niektórzy, w tym Henryk Szatkowski i Witalis Wieder, uciekli z wycofującymi się Niemcami.
Wnioski i Refleksje
Książka „Goralenvolk. Historia zdrady” jest wezwaniem do rozliczenia się z bolesną przeszłością. Autor, Wojciech Szatkowski, podkreśla, że nie zawsze przyjęcie kenkarty „G” było równoznaczne ze zdradą, ale wielu ludzi godziło się na to ze względu na przywileje lub strach. Książka ta wypełnia „Białą Plamę” historii Polski, poruszając temat, który był dotąd przemilczany lub „zamiatany pod dywan”.
Najważniejsze Fakty o Goralenvolk:
Geneza: Pomysł Goralenvolku powstał w połowie lat 30. XX wieku, nasilił się po 1938 roku.
Celem: Wyodrębnienie górali z narodu polskiego i przedstawienie ich jako odrębny naród o germańskim pochodzeniu.
Liderzy: Wacław Krzeptowski i Witalis Wieder odegrali kluczowe role w rozwoju Goralenvolku.
Kenkarty „G”: Specjalne karty tożsamości wydawane góralom, zapewniające przywileje, takie jak dodatkowe przydziały żywności.
Skala: Około 27 tysięcy Podhalan zadeklarowało przynależność do Goralenvolku, co stanowiło 18% ludności regionu.
Opór: Goralenvolk był zwalczany przez polski ruch oporu, w tym przez Konfederację Tatrzańską.
Konsekwencje: Wacław Krzeptowski został powieszony, a pozostali działacze skazani na kary więzienia.
Dokumentacja: Książka oparta na zachowanych dokumentach, zdjęciach i relacjach z IPN-u, Muzeum Tatrzańskiego i zbiorów prywatnych.
Wnioski: Książka jest wezwaniem do rozliczenia się z bolesną przeszłością i przełamania wstydliwego tematu wśród górali.
